آشنایی با روش های نظافت کارخانه و معرفی تجهیزات نظافت صنعتی شرکت ها

نظافت کارخانه و اهمیت آن

یکی از حیاتی ترین گام ها در حفظ ماشین آلات و ارتقای استاندارد بهداشتی صنایع، نظافت کارخانه ها و محیط های صنعتی می باشد. چرا که کارخانه تمیز بازتابی از کیفیت محصولاتی است که تولید و به فروش می رسد. بنابراین، کارخانه‌ها و سایر مکان‌های صنعتی باید اصول نظافت و پاکیزگی را حفظ کنند تا مطمئن شوند که سطح عملکرد کارکنان و بخش تولید به بهترین نحو در حال انجام است.

برای تمیز و مرتب نگه داشتن کارخانه ها، شرکت ها و… تجهیزات نظافت صنعتی بهترین راه حل در نظر گرفته شده است. استفاده از روش های مکانیزه نظافت، محیط کارخانه را برای تولید محصولات با کیفیت آماده می کند و مهمتر از آن ایمنی محیط کار را افزایش می دهد. در ادامه علاوه بر معرفی انواع کارخانه ها و شرکت ها به توضیح دستورالعمل نظافت کارخانه ها توسط تجهیزات نظافت مکانیزه از جمله اسکرابر، واترجت، بخارشوی و… خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

معرفی انواع کارخانه ها و شرکت ها

کارخانه‌ها و شرکت‌ها را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد که در زیر به برخی از متداول‌ترین آن ها اشاره میکنیم:

• شرکت‌های تولیدی: این دسته از شرکت‌ها در زمینه تبدیل مواد اولیه به کالاهای فیزیکی مانند خودرو، مواد غذایی و پوشاک فعالیت می‌کنند.
• شرکت‌های خدماتی: ارائه خدمات به مشتریان، وجه تمایز این نوع شرکت‌ها است. شرکت‌های بیمه، هواپیمایی و بانک‌ها در زمره این گروه قرار می‌گیرند.
• شرکت‌های استخراج: منابع طبیعی نظیر نفت، گاز و فلزات از طریق فعالیت این شرکت‌ها از دل زمین استخراج و به سطح زمین منتقل می‌شوند.
• شرکت‌های کشاورزی: تولید محصولات کشاورزی مانند غلات، میوه‌ها و سبزیجات، رسالت اصلی این نوع شرکت‌هاست.
• شرکت‌های ساختمانی: احداث بناها و زیرساخت‌ها، تخصص این دسته از شرکت‌ها به شمار می‌رود.

محل های مورد نظافت در کارخانجات و شرکت ها

محل های مورد نظافت در کارخانجات و شرکت ها به طور کلی به دو دسته ی اصلی محل های عمومی و محل های کار  کارکنان تقسیم می شوند که در ادامه به اختصار هر یک را توضیح خواهیم داد.

آشنایی با محل های عمومی مورد نظافت در کارخانجات و شرکت ها:

• سرویس های بهداشتی: سطوحی مانند توالت ها، روشویی ها، دستگیره ها و کفپوش ها
• آشپزخانه ها و اتاق های غذاخوری
• راه پله ها و آسانسورها
• مناطق مشترک:  لابی ها، اتاق های استراحت و راهروها

آشنایی با محل کار کارکنان جهت نظافت در کارخانجات:

• محوطه های تولیدی: تمام مناطقی که در آن ها محصولات تولید می شوند میبایست عاری از هرگونه مواد زائد یا ضایعات تولیدی باشند.
• انبارها: این مناطق باید عاری از زباله و آشغال بوده و قفسه ها و طبقات باید به طور مرتب تمیز شوند.
• دفاتر: میزها، صندلی ها، رایانه ها و سایر تجهیزات

دستورالعمل نظافت کارخانه

در کارخانجات صنعتی به دلیل انجام عملیات سخت، انواع آلودگی ها و گرد و غبار در محیط و کف کارخانه تجمع می یابد و وجود این آلودگی ها نه تنها باعث کاهش سطح بهداشت محیط و به خطر افتادن سلامت کارکنان می شود، بلکه باعث ایجاد مشکل در فرآیند تولید کارخانه می شود.

به همین استفاده و پیروی از دستورالعمل نظافت کارخانه اهمیتی دوچندان پیدا میکند. چرا که با اعمال دستورالعمل های نظافت کارخانه می توانید محیط کاری ایمن و سالم را برای کارکنان ایجاد کنید و به بهبود تولید کارخانه کمک کنید. در ادامه به طور مختصر دستورالعملی کلی جهت نظافت کارخانه را برایتان آورده ایم:

• اول قدم برنامه ریزی جهت نظافت بخش های مختلف کارخانه است. برای هر بخش کارخانه برنامه نظافت جداگانه تهیه کنید. در برنامه مشخص کنید که هر بخش چه زمانی و با چه موادی باید تمیز و ضدعفونی شود.
• دومین قدم انتخاب و خرید مواد شوینده مناسب است. از مواد شوینده و ضدعفونی کننده مناسب استفاده کنید. مواد شوینده باید از شرکت های معتبر تهیه شده و بوی تند یا مواد سمی نداشته باشند. فراموش نکنید که از دستکش، عینک و لباس مخصوص هنگام کار با مواد شیمیایی استفاده کنید.
• سومین قدم آموزش صحیح استفاده از مواد به کارکنان است. به همه کارکنان نحوه استفاده صحیح از مواد شوینده و ضدعفونی کننده و نکات ایمنی را آموزش دهید.
• چهارمین قدم نظافت صحیح هر بخش طبق دستورالعمل های داده شده است. طبق برنامه، هر بخش را تمیز و ضدعفونی کنید. از جارو، تی، دستمال و سایر ابزارهای مناسب استفاده کنید. سطوح را با مواد شوینده مناسب بشویید و سپس آبکشی کنید. زباله ها را جمع آوری و دور بریزید.
• آخرین بخش نظارت بر اجرای صحیح فرآیند نظافت است. به طور مرتب بر اجرای برنامه نظافت نظارت کنید. در صورت مشاهده هر گونه مشکل، اقدامات اصلاحی لازم را انجام دهید.

چک لیست نظافت کارخانه

چک لیست نظافت کارخانه می تواند به منظور نظافت روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه توسط افراد جهت نظارت بر فرآیند نظافت استفاده شود. برای راحتی شما در امر بررسی نظافت محیط کارخانه، چک لیستی تهیه کرده ایم تا تمامی بخش ها را مشاهده نموده و هر بخش را پس از اتمام نظافت تیک بزنید. جهت دانلود فایل به روی لینک زیر کلیک کنید.

دانلود فایل چک لیست نظافت کارخانه

دستور العمل نظافت دستگاه های کارخانه

قبل از شروع، مطمئن شوید که تمام دستگاه ها خاموش هستند و از برق جدا شده اند. منطقه اطراف دستگاه را از هرگونه آشغال یا مانعی پاک کنید.
سپس هر گونه قطعه ای را که به راحتی جدا می شود، مانند فیلترها، درپوش ها و تیغه ها را جدا کنید. این قطعات را باید به طور جداگانه تمیز کرد. از یک پارچه تمیز و مرطوب برای پاک کردن سطوح خارجی دستگاه استفاده کنید. از مواد شوینده یا حلال های خشن که می تواند به روکش دستگاه آسیب برساند، خودداری کنید.

میتوانید از یک جاروبرقی صنعتی برای جمع آوری گرد و غبار، تراشه ها و سایر آلودگی ها از داخل و اطراف دستگاه استفاده کنید. قطعات جدا شده را با استفاده از مواد شوینده و آب مناسب تمیز کرده و از برس برای پاک کردن هرگونه کثیفی یا جرم استفاده کنید. تمام قطعات و سطوح را با آب تمیز بشویید و سپس آنها را با یک پارچه تمیز خشک کنید. در انتهای کار قطعات را دوباره روی دستگاه نصب کنید و مطمئن شوید که به درستی و ایمن در جای خود قرار گرفته اند.

و در آخر دستگاه را روشن کنید و به دنبال هرگونه نشتی، صدا یا ارتعاش غیرعادی باشید. در صورت مشاهده هرگونه مشکل، با یک تکنسین واجد شرایط تماس بگیرید.

دستورالعمل نظافت سرویس بهداشتی شرکت ها و کارخانجات

به طور منظم سطل های زباله را به طور کامل با آب و شوینده شستشو دهید تا هرگونه آلودگی و بوی نامطبوع از بین برود. آینه ها را با استفاده از شوینده شیشه پاک کن و دستمال های تمیز و بدون پرز، عاری از هرگونه لکه و کثیفی کنید. از شوینده های مناسب برای شستشوی کف استفاده کنید که قدرت پاک کنندگی و ضدعفونی کنندگی لازم را داشته باشند.

به طور مرتب صابون، دستمال کاغذی، حوله کاغذی و سایر ملزومات مورد نیاز سرویس بهداشتی را به مقدار کافی پر کنید. پس از اتمام مراحل نظافت، از تمیز و ضدعفونی بودن کامل تمام سطوح و تجهیزات اطمینان حاصل کنید.

لزوم اجرای برنامه نظافت کارخانه

محیط کار تمیز و عاری از آلودگی، احتمال بروز حوادث ناشی از لغزندگی، سقوط اشیاء و استنشاق مواد مضر را به طور چشمگیری کاهش می دهد. همچنین حفظ بهداشت در خطوط تولید، از آلودگی مواد اولیه و محصولات نهایی جلوگیری کرده و به ارتقای کیفیت آنها کمک می کند.
بنابراین برنامه نظافت کارخانه ، به عنوان یک ابزار مدیریتی اثربخش، نقشی کلیدی در ارتقای سطح بهداشت و ایمنی، افزایش بهره وری و در نهایت، نیل به اهداف سازمانی ایفا می کند.

برنامه روزانه نظافت شرکت

هنگام ایجاد یک برنامه روزانه نظافت شرکت، باید عوامل مختلفی از جمله نوع و اندازه شرکت، چیدمان شرکت، ملاحظات بهداشتی را در نظر گرفت، در ادامه به مواردی که باید به صورت روزانه در نظافت شرکت انجام شوند، اشاره کرده ایم:

• تخلیه سطل های زباله و تعویض کیسه های زباله در تمام نقاط شرکت، اعم از زیر میزها، حمام ها و آبدارخانه ها.
• جاروبرقی و تی کشیدن کف ها با استفاده از تجهیزات و مواد شوینده مناسب.
• گردگیری سطوح مانند میزها، قفسه ها، پیشخوان ها، کیبوردها، تلفن ها و…
• تمیز کردن شیشه ها و آینه ها با استفاده از شیشه پاک کن و دستمال مناسب.
• ضدعفونی کردن سطوح با تمرکز بر نقاطی که به طور مکرر لمس می شوند مانند دستگیره درب، کلیدهای برق، شیر آب و تلفن ها.
• مرتب کردن مبلمان و لوازم، چیدن صندلی ها، جمع آوری مجلات و روزنامه ها و قرار دادن لوازم در جای مناسب.

برنامه هفتگی نظافت کارخانه

با اجرای یک برنامه نظافت جامع و منظم هفتگی، می توانید به حفظ یک محیط کارخانه تمیز، ایمن و سالم کمک کنید. این امر نه تنها به نفع رفاه کارکنان شما خواهد بود، بلکه به حفظ وجهه عمومی شرکت شما و جلوگیری از مشکلات احتمالی مربوط به سلامتی و ایمنی نیز کمک می کند. در ادامه به برنامه هفتگی نظافت کارخانه اشاره میکنیم:

• گردگیری تمام سطوح در دفترها، اتاق های استراحت و سایر مناطق مشترک.
• تمیز کردن شیشه ها در داخل و خارج ساختمان.
• تمیز کردن لوازم آشپزخانه، از جمله اجاق گاز، یخچال و سینک.
• نظافت و ضدعفونی کلیه ی سطوح، تجهیزات و ماشین آلات موجود در سالن تولید، جمع آوری ضایعات و مواد زائد، جاروبرقی و تی کشیدن کف.
• نظم دهی و مرتب سازی اقلام موجود در انبار، گردگیری قفسه ها و سطوح، جاروبرقی و تی کشیدن کف.
• انجام یک بازبینی کلی از تمامی بخش های کارخانه به منظور اطمینان از نظافت کامل و رفع هرگونه نقص یا ایراد احتمالی.
• ارائه ی گزارش کتبی از فعالیت های انجام شده در طول هفته به سرپرست یا مدیر مربوطه.

لزوم استفاده از تجهیزات نظافت صنعتی در نظافت کارخانه ها

تقریباً در تمامی محیط های صنعتی ایجاد آلاینده ها اجتناب ناپذیر است و با توجه به نوع فعالیتی که در آن وجود دارد توده های آلاینده تشکیل می شود که برای جلوگیری از خرابی ماشین آلات و خطوط تولید و حفظ سلامت کارکنان باید با آن برخورد کرد.

از مهمترین کارهای نظافتی می توان به فعالیت هایی مانند جاروکشی، شستشوی سطوح کف، شستشوی دیوارها و قطعات، زدودن رسوبات و گرد و غبار اشاره کرد و نکته قابل تامل امکان انجام تمامی این مراحل نظافت با استفاده از تجهیزات نظافت مکانیزه میباشد.

فرآیند نظافت صنعتی برای هر کارخانه و سایت صنعتی ضروری بوده و می تواند برای چنین مشاغلی مزیت های زیادی به همراه داشته باشد. به صورتی که فضای کاملا تمیز را جهت به حداکثر رساندن بهره وری در اختیار اعضای تیم مهندسی و اجرایی قرار می دهد. از طرف دیگر نظافت صنعتی، استانداردهای مهم و حیاتی محیط صنعتی را حفظ می نماید.

کاربرد تجهیزات صنعتی در نظافت شرکت ها

امروزه ابزار و تجهیزات نظافتی صنعتی مختلفی وارد بازار شده است. این دستگاه ها ایمنی نیروهای خدماتی را تضمین کرده و کمترین آسیب را به آن ها وارد می کنند. درصد خطای تجهیزات نظافت صنعتی بسیار پایین بوده و با مکانیزم های مختلف قابلیت حذف آلودگی ها را دارند. همچنین این تجهیزات می توانند نظافت را به طور قابل توجهی سریعتر و کارآمدتر از روش های سنتی انجام داده و به افزایش ایمنی در کارخانه ها کمک کنند.

برخی از رایج ترین انواع تجهیزات نظافت صنعتی عبارتند از:

• شستشوی سطوح کف کارخانه با استفاده از اسکرابر صنعتی
• مکش مواد قابل بازیافت و جارو ی سطح توسط جاروبرقی صنعتی
• شستشوی سطوح کارخانه با دستگاه واترجت صنعتی
• شستشوی نمای کارخانه با دستگاه نماشوی صنعتی
• کاربرد بخارشوی صنعتی در برخی کارخانجات
• استفاده از دستگاه خوشبو کننده هوا در شرکت ها

که در ادامه به طور مختصر کاربرد هر یک را در نظافت کارخانه و شرکت ها شرح می دهیم.

شستشوی سطوح کف سالن کارخانه با استفاده از اسکرابر صنعتی

کارخانه های تولیدی و سایر واحدهای صنعتی با ایجاد آلاینده های زیاد همراه هستند و هیچ ابزاری به اندازه کفشور صنعتی نمی تواند در شستشوی تمیز و بهداشتی سطوح نقش داشته باشد. محدوده وسیعی از اسکرابرهای دستی و خودرویی برای کار در کارخانه ها و نظافت سالن های تولید انبار ها و داخل محیط های اداری شرکت مناسب میباشند. توسعه کارخانه ها و افزایش وسعت آن ها سبب گردیده فرآیند نظافت کارخانه و شستشوی محیط به سمت تخصصی شدن پیش رود. دستگاه های اسکرابر صنعتی نظافت های چالش برانگیز را پاسخگو هستند و سال های زیادی بهترین نتیجه را به مشتریان ارائه می دهد.

اسکرابر صنعتی دستگاهی است که با دارا بودن سامانه برس زنی و خشک کن و هم چنین مخازن جداگانه آب تمیز و آب کثیف، سطوح آلوده و جرم گرفته را کاملا تمیز و خشک می نماید و با توجه به این که رطوبتی بر روی زمین باقی نمی گذارد، خطر لغزندگی به دنبال ندارد.

هم چنین بر خلاف روش شستشو با سطل و تی که آلودگی های موضعی فقط در محیط پخش شده و از نقطه ای به نقطه دیگر می روند، دستگاه زمین شوی صنعتی آب و آلودگی را به طور کامل مکش کرده و به مخزن آب کثیف انتقال می دهد، به این ترتیب نه تنها آلودگی در محیط پخش نخواهد شد بلکه به طور کامل از محیط حذف می گردد.

مکش مواد قابل بازیافت و جاروی سطح توسط جاروبرقی صنعتی

دستگاه های مکنده صنعتی تجهیزات تخصصی نظافتی هستند که با هدف حذف امکان پذیر شدن آلودگی های متفاوت، کارکرد ایمن و به صرفه در محیط های سخت صنعتی طراحی و تولید شده اند و می توانند به نحو خیره کننده ای از انتشار گرد و خاک و دیگر مواد در محیط کارخانه، مناطق تولیدی و سایر بخش ها جلوگیری می نماید..

هر جاروبرقی صنعتی با توجه به نوع کاربری محیط صنعتی، حجم و ماهیت آلودگی، شرایط محیطی و کاربردهای خاص انتخاب شده و به کار می رود. لازم به ذکر است جاروبرقی ها می توانند برای جابجایی مواد خشک مانند غلات، آرد یا خاک اره و یا جاروی مایعات نیز استفاده شوند.

شستشوی سطوح کارخانه با دستگاه واترجت صنعتی

واترجت ها یا کارواش فشار قوی نسبت به روش های دستی سرعت و کیفیت بالاتری در نظافت دارند، اگرچه این دستگاه ها از پاشش آب پرفشار بر روی سطوح استفاده می کنند، اما در مقایسه با روش های دستی که از فشار آب شلنگ معمولی استفاده می کنند، آب کمتری مصرف می کنند. بنابراین باعث صرفه جویی در مصرف آب می شوند.

کاهش تعداد پرسنل خدماتی و در نتیجه کاهش هزینه های مربوط به بخش نظافت باعث افزایش سودآوری و بهره وری صنایع می شود. قدرت بالای کارواش صنعتی در نظافت کارخانه با آب خالی باعث کاهش چشمگیر مصرف مواد شوینده و افزایش سازگاری دستگاه با محیط شده است. لازم به ذکر است واترجت صنعتی می تواند ابزاری قدرتمند برای تمیز کردن انواع دستگاه ها و تجهیزات موجود در کارخانه و شرکت ها باشد.

شستشوی نمای کارخانه با دستگاه نماشوی صنعتی

استفاده از دستگاه‌های نماشوی صنعتی برای نظافت نمای خارجی کارخانه‌ها، روشی نوین، کارآمد و مقرون به صرفه به شمار می‌رود. این دستگاه‌ها با بهره‌گیری از تکنولوژی پاشش آب پرفشار، قادر به زدودن انواع آلودگی‌ها، جرم‌ها و رسوبات از روی سطوح مختلف نما می‌باشند. شستشوی نما با استفاده از این دستگاه‌ها، به دلیل قدرت بالای پاشش آب، کیفیتی بی‌نظیر را به ارمغان آورده و نمای ظاهری کارخانه را به مانند روز اول درخشان و تمیز می‌نماید.

کاربرد بخارشوی صنعتی در برخی کارخانجات

بخارشوی صنعتی می تواند برای از بین بردن جرم و رسوب از تجهیزات و ماشین آلات استفاده شود. این می تواند به بهبود عملکرد و طول عمر تجهیزات کمک کند. همچنین بخار می تواند به طور موثر کثیفی، چربی، باکتری ها و کپک ها را از روی سطوح مختلف از جمله کف ها، دیوارها، تجهیزات و ماشین آلات از بین ببرد. حرارت و رطوبت بالا بخار به آن کمک می کند تا به منافذ و شکاف ها نفوذ کند و آلودگی هایی را که پاک کردن آنها با روش های سنتی دشوار است، از بین ببرد.

استفاده از دستگاه خوشبو کننده هوا در شرکت ها

دستگاه خوشبو کننده هوا می تواند با خنثی کردن بوهای نامطبوع و اضافه کردن رایحه های دلپذیر، کیفیت هوای داخل محیط کار را بهبود بخشد. این امر به ویژه در محیط های بسته که تهویه نامناسب دارند، حائز اهمیت است. مطالعات نشان داده اند که رایحه های خاص می توانند بر خلق و خو، سطح انرژی و تمرکز افراد تأثیر مثبت بگذارند.

به عنوان مثال، رایحه لیمو می تواند به افزایش هوشیاری و تمرکز کمک کند، در حالی که رایحه اسطوخودوس می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. همچنین از رایحه ها می توان برای تقویت برندینگ شرکت نیز استفاده کرد. انتخاب رایحه ای که با هویت و ارزش های شرکت شما مطابقت داشته باشد، می تواند به ایجاد یک تجربه به یاد ماندنی برای مشتریان کمک کند و به تمایز شما از رقبا کمک کند.

میزان اثر بخشی سیستم شستشوی و نظافت بر بازده کارکنان

میزان اثر بخشی سیستم شستشوی و نظافت بر بازده کارکنان به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه به برخی از این عوامل و شواهد مربوط به آنها اشاره می‌کنم:

• مطالعات نشان داده‌اند که کارکنان در محیط‌های کار تمیز و بهداشتی، خلاق‌تر و شادتر هستند.
• دسترسی به امکانات بهداشتی مانند دستشویی‌های تمیز و مواد ضدعفونی‌کننده می‌تواند به کاهش شیوع بیماری در محل کار کمک کند.
• کیفیت هوای داخل ساختمان می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت و رفاه کارکنان داشته باشد. آلاینده‌های موجود در هوا مانند گرد و غبار، دود و مواد شیمیایی می‌توانند باعث تحریک چشم و ریه، سردرد و خستگی شوند.
• روشنایی مناسب محل کار می‌تواند به افزایش تمرکز و دقت کارکنان کمک کند.
• شواهد نشان می‌دهد که یک سیستم شستشوی موثر نظافت کارخانه می‌تواند به طور قابل توجهی بر بازده کارکنان تأثیر مثبت بگذارد. با ایجاد یک محیط کار تمیز، بهداشتی و ارگونومیک، کارفرمایان می‌توانند به کارکنان خود کمک کنند تا سالم‌تر و شادتر باشند.

فرم اثر بخشی نظافت کارخانه

نظافت کارخانه یکی از موارد ضروری است که علاوه بر بهبود جلوه های بصری محیط، نقش مهمی در تامین سلامت افراد دارد، بنابراین نظافت چه در محیط های مسکونی و چه در محیط های تجاری و صنعتی امری ضروری و بدیهی است. شستشو و حذف توده ها، روغن ها و رسوبات از تجهیزات و ماشین های صنعتی نقش مهمی در بهبود عملکرد و افزایش عمر مفید آنها دارد.

بدون شک کیفیت محصولات تولیدی تحت تاثیر عملکرد بهتر دستگاه ها و تجهیزات دستخوش تغییرات مثبتی شده و می تواند سودآوری و بهره وری کسب و کار را افزایش دهد. جهت راحتی شما ما با تهیه فرم اثر بخشی نظافت کارخانه امید داریم تا فرآیند شستشوی کارخانه و نظافت را برایتان ساده تر و لذت بخش تر کنیم. جهت دانلود فایل پی دی اف میتوانید به روی لینک زیر کلیک نمایید.

دانلود فرم اثر بخشی نظافت کارخانه

شرکت ابراهیم ارائه دهنده انواع تجهیزات نظافتی کارخانجات صنعتی

شرکت ابراهیم به عنوان یکی از پیشگامان ارائه دهنده تجهیزات نظافتی صنعتی در ایران، طیف گسترده ای از دستگاه ها و لوازم را برای نظافت و نگهداری کارخانه ها و محیط های صنعتی ارائه می دهد. علاوه بر فروش تجهیزات نظافتی، شرکت ابراهیم خدمات پس از فروش و پشتیبانی نیز ارائه می دهد. آنها می توانند به شما در انتخاب تجهیزات مناسب برای نیازهای خود، آموزش نحوه استفاده از آنها و ارائه خدمات تعمیر و نگهداری در صورت نیاز کمک کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرکت ابراهیم و محصولات و خدمات آن می توانید به وب سایت این شرکت به آدرس www.ebrahimco.com مراجعه کنید.