آشنایی با نظافت کلین روم و بهترین روش های پاکسازی آن

نظافت کلین روم و اهمیت آن

اتاق تمیز یک فضای محافظت شده در برابر آلودگی های مختلف است که در آن فعالیت های حساس به آلودگی انجام شده و در صنایع دارویی، پزشکی و غذایی استفاده می شود. حفظ نظافت کلین روم از اهمیت حیاتی برخوردار است چرا که از آلوده شدن محصولات و تجهیزات حساس جلوگیری می‌کند، سلامت کارکنان را حفظ می‌کند، از ایجاد خطرات آتش‌سوزی و انفجار جلوگیری کرده و راندمان و کارایی را افزایش می‌دهد.

در ادامه انواع کلین روم (Clean room) بر اساس کلاس بندی، روش های نظافت کلین روم به همراه لزوم استفاده از تجهیزات نظافت صنعتی در انواع کلین روم را به اختصار شرح میدهیم. با ما همراه باشید.

انواع کلین روم (Clean room) بر اساس کلاس بندی

کلین روم (Clean Room) یا اتاق تمیز، فضایی است که برای کنترل و حذف آلاینده‌ها و ذرات موجود در هوا طراحی شده است. این اتاق‌ها در صنایع حساس مانند داروسازی، الکترونیک، هوافضا و تولید مواد غذایی استفاده می‌شوند. برای تضمین کیفیت و خلوص محصولات، کلین روم‌ها براساس استانداردهای خاصی کلاس‌بندی می‌شوند. این کلاس‌بندی‌ها میزان ذرات موجود در هر متر مکعب هوا را تعیین می‌کنند و به صنایع کمک می‌کنند تا محیطی پاک و کنترل‌شده را فراهم کنند.

انواع کلین روم بر اساس کلاس‌بندی:

• ISO کلاس ۱: بالاترین سطح پاکی، دارای حداکثر ۱۰ ذره ۰.۱ میکرومتر در هر متر مکعب هوا. معمولاً در صنایع میکروالکترونیک و تولید نیمه‌هادی‌ها استفاده می‌شود.
• ISO کلاس ۲: دارای حداکثر ۱۰۰ ذره ۰.۱ میکرومتر در هر متر مکعب هوا. برای تولید قطعات حساس الکترونیکی استفاده می‌شود.
• ISO کلاس ۳: دارای حداکثر ۱۰۰۰ ذره ۰.۱ میکرومتر در هر متر مکعب هوا. در صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود.
• ISO کلاس ۴: دارای حداکثر ۱۰۰۰۰ ذره ۰.۱ میکرومتر در هر متر مکعب هوا. برای بسته‌بندی و ذخیره‌سازی محصولات دارویی استفاده می‌شود.
• ISO کلاس ۵: دارای حداکثر ۱۰۰۰۰۰ ذره ۰.۱ میکرومتر در هر متر مکعب هوا. در صنایع غذایی و آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود.
• ISO کلاس ۶-۹: سطوح پایین‌تر پاکی، برای کاربردهای عمومی و صنایعی که حساسیت کمتری به آلودگی دارند.

هرچه کلاس کلین روم بالاتر باشد، کنترل بیشتری بر میزان ذرات و آلاینده‌ها اعمال می‌شود، که این امر برای صنایع حساس حیاتی است.

انواع کلین روم بر اساس استاندارد GMP:

کلاس A: معادل کلاس ۱۰۰ ISO
کلاس B: معادل کلاس ۱۰۰۰ ISO
کلاس C: معادل کلاس ۱۰۰۰۰ ISO
کلاس D: معادل کلاس ۱۰۰۰۰۰ ISO

معرفی صنایع دارای اتاق تمیز

کلین روم (Clean Room) یا اتاق تمیز، فضایی است که برای کنترل و کاهش میزان ذرات معلق در هوا و آلاینده‌ها طراحی شده است. این اتاق‌ها با استفاده از سیستم‌های تهویه و فیلتراسیون خاص، میزان ذرات را به حداقل ممکن می‌رسانند و محیطی بسیار پاک و کنترل‌شده ایجاد می‌کنند. کلین روم‌ها در صنایع حساس و دقیق که وجود حتی یک ذره کوچک می‌تواند باعث خرابی یا کاهش کیفیت محصول شود، استفاده می‌شوند. این اتاق‌ها بر اساس استانداردهای خاصی طبقه‌بندی می‌شوند تا نیازهای مختلف صنایع را برآورده کنند.

صنایع دارای اتاق تمیز:

• صنایع داروسازی: برای تولید داروها، واکسن‌ها و تجهیزات پزشکی که نیازمند محیطی استریل و عاری از هرگونه آلودگی هستند.
• صنایع الکترونیک و نیمه‌هادی‌ها: برای تولید قطعات حساس الکترونیکی مانند تراشه‌ها و مدارهای مجتمع که به محیطی با کمترین میزان ذرات نیاز دارند.
• صنایع هوافضا: برای ساخت و مونتاژ قطعات پیچیده و حساس هواپیماها و فضاپیماها که به دقت و کیفیت بالایی نیاز دارند.
• صنایع غذایی و نوشیدنی: برای بسته‌بندی و تولید محصولات غذایی با رعایت استانداردهای بهداشتی بالا.
• آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی: برای انجام تحقیقات و آزمایش‌هایی که به دقت و صحت بالایی نیاز دارند و هرگونه آلودگی می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
• صنایع بیوتکنولوژی: برای تولید محصولات بیولوژیکی و ژنتیکی که به محیطی پاک و کنترل‌شده نیاز دارند.

این صنایع با استفاده از اتاق‌های تمیز، کیفیت محصولات خود را افزایش داده و از خطرات ناشی از آلودگی‌های محیطی جلوگیری می‌کنند.

روش های نظافت کلین روم

نظافت کلین روم مستلزم رعایت تمام نکات و استفاده از روش نظافت مناسب است. برای این کار، روش های زیادی وجود دارد که بسته به شرایط مختلف اتخاذ می شود. مثلا؛ نظافت اتاق تمیز با توجه به استاندارد کلاس و میزان کثیفی محیط متفاوت است. به طور کلی، شما باید یک برنامه تمیز کردن را تعریف و حفظ کنید. عوامل زیادی در نظافت کلین روم موثر است. یکی از این عوامل، نوع مواد شوینده است. در ادامه به دو روش نظافت کلین روم اعم از:

• تمیز کردن با دستمال خشک
• تمیز کردن مرطوب

اشاره خواهیم کرد.

نظافت با دستمال خشک

یکی از راه های نظافت کلین روم استفاده از حوله خشک است. اتاق های تمیز که در سطح بالاتری قرار دارند با استفاده از تجهیزات نظافتی پیشرفته تر تمیز می شوند. اتاق های تمیزی که در سطح و کلاس پایین تری هستند نیز باید در نظر گرفته شوند. برای پاکسازی و کاهش احتمال ورود ذرات و آلاینده ها به این محیط از دستمال استفاده می شود.

این اتاق نیاز به تمیز کردن منظم دارد زیرا توسط میکروب ها و برخی آلاینده ها تهدید می شود. به هر حال بهترین راه برای تمیز نگه داشتن محیط زیست رعایت پروتکل ها و توجه به طرح سلامت است.

تمیز کردن مرطوب

یکی دیگر از روش های نظافت کلین روم استفاده از مایع تمیز کننده است. مایع تمیز کننده باید مناسب باشد تا به سایر وسایل داخل اتاق آسیب نرساند. از طرفی برای تمیز کردن سطوح از مواد شوینده مختلفی استفاده می کنند. باید دقت داشته باشید که از محصولات مناسب و استاندارد برای پاکسازی محیط از آلاینده ها استفاده کنید.

دستورالعمل نظافت اتاق تمیز

اتاق‌های تمیز محیط‌های کنترل‌شده‌ای هستند که برای به حداقل رساندن آلاینده‌ها، ذرات معلق در هوا و میکروب‌ها طراحی شده‌اند. این امر آنها را برای مشاغلی که به دقت و ظرافت بالایی مانند تولید نیمه‌رساناها، تجهیزات پزشکی و فرآوری مواد غذایی نیاز دارند، ایده‌آل می‌کند. نظافت منظم و دقیق برای حفظ یکپارچگی اتاق تمیز و جلوگیری از ورود آلاینده‌ها ضروری است. در ادامه دستورالعمل نظافت اتاق تمیز را به اختصار شرح میدهیم.

مرحله اول آماده‌سازی تجهیزات نظافت کلین روم

در ابتدا لباس‌های مناسب اتاق تمیز مانند روپوش، دستکش، کلاه و ماسک بپوشید. تجهیزات نظافت مانند جاروبرقی HEPA، تی، سطل، دستمال‌های بدون پرز، محلول‌های تمیزکننده و ضدعفونی‌کننده را جمع‌آوری کنید. سپس سطوح را از هرگونه ابزار، مواد یا تجهیزات غیرضروری که ممکن است در فرآیند نظافت اختلال ایجاد کنند، پاک کنید.

مرحله دوم جارو گرد و غبار و آلاینده ها

با استفاده از جاروبرقی HEPA، کف، دیوارها و سقف را جاروبرقی بکشید تا گرد و غبار، ذرات و سایر آلاینده‌های سست را از بین ببرید. از حرکات آهسته و منظم برای اطمینان از پوشش کامل تمام سطوح استفاده کنید. به گوشه‌ها، شکاف‌ها و زیر تجهیزات توجه ویژه داشته باشید، زیرا مکان‌های پنهانی هستند که آلاینده‌ها می‌توانند جمع شوند.

مرحله سوم نظافت سطوح با استفاده از مواد شوینده

یک سطل را با محلول تمیزکننده مناسب برای نوع سطحی که تمیز می‌کنید پر کنید. از دستمال‌های بدون پرز برای تمیز کردن سطوح به طور جداگانه استفاده کنید. هرگز از یک دستمال برای سطوح مختلف استفاده نکنید تا از انتقال آلودگی جلوگیری کنید. سطوح را به طور کامل با محلول تمیزکننده مرطوب کنید و سپس آنها را با حرکات دایره‌ای پاک کنید.
سپس سطوح را با آب مقطر یا آب تصفیه شده بشویید تا باقی مانده مواد تمیز کننده پاک شود. اجازه دهید سطوح قبل از استفاده مجدد کاملاً خشک شوند.

مرحله سوم تمیزکردن سطوح با استفاده از ضدعفونی کننده مناسب

از یک ضدعفونی کننده مناسب برای نوع میکروبی که می‌خواهید از بین ببرید استفاده کنید. دستورالعمل‌های سازنده را برای زمان تماس و روش استفاده صحیح از ضدعفونی کننده دنبال کنید. سطوح را با ضدعفونی کننده کاملاً خیس کنید و اجازه دهید زمان تماس توصیه شده توسط سازنده عمل کند. سپس سطوح را با آب تصفیه شده بشویید تا باقی مانده ضدعفونی کننده پاک شود. اجازه دهید سطوح قبل از استفاده مجدد کاملاً خشک شوند.

مرحله آخر بازرسی نهایی محیط

پس از اتمام مراحل تمیز کردن و ضدعفونی، یک بازرسی نهایی انجام دهید تا از عدم وجود آلودگی یا باقی مانده مواد شیمیایی اطمینان حاصل کنید.
به دنبال لکه‌ها یا ذرات باقیمانده باشید. در صورت نیاز، مراحل تمیز کردن یا ضدعفونی کردن را در مناطق خاص تکرار کنید.

نکات نظافت کلین روم

قبل از شروع نظافت کلین روم ، یک برنامه جامع تهیه کنید که شامل تمام مناطق، سطوح و تجهیزاتی که باید تمیز شوند، باشد. مواد و تجهیزات مناسب را جمع آوری کنید، از جمله دستمال های بدون پرز، مواد شوینده تأیید شده، سطل های زباله و تجهیزات حفاظت شخصی (PPE). قبل از ورود به کلین روم، لباس های مخصوص اتاق تمیز را بپوشید و تمام لوازم جانبی غیرضروری را بردارید.

از بالا به پایین شستشوی کلین روم را انجام دهید تا از ریزش آلودگی ها به مناطق تمیزتر جلوگیری شود. برای تمیز کردن سطوح، از دستمال های بدون پرز آغشته به محلول شوینده مناسب استفاده کنید. همه سطوح، از جمله کف، دیوارها، میزها و تجهیزات را به دقت پاک کنید. از مواد ضدعفونی کننده مناسب برای از بین بردن میکروب ها و آلاینده ها استفاده کنید.

لزوم استفاده از تجهیزات صنعتی در نظافت اتاق تمیز

اتاق‌های تمیز (Clean Rooms) محیط‌هایی هستند که برای انجام فعالیت‌هایی نیاز به کنترل شدید بر میزان ذرات معلق و آلاینده‌های موجود در هوا دارند. این اتاق‌ها در صنایع مختلفی مانند داروسازی، الکترونیک، و پزشکی استفاده می‌شوند. برای حفظ کیفیت و کارایی این محیط‌ها، نظافت منظم و دقیق آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

استفاده از تجهیزات صنعتی در نظافت اتاق‌های تمیز نه تنها موجب افزایش کارایی و دقت در حذف آلودگی‌ها می‌شود، بلکه به حفظ استانداردهای بهداشتی و ایمنی نیز کمک می‌کند. این تجهیزات شامل جاروبرقی صنعتی، سیستم‌های تهویه و فیلتراسیون پیشرفته و ابزارهای پاک‌کننده با قابلیت‌های خاص می‌باشند که برای استفاده در اینگونه محیط ها طراحی شده‌اند.

تجهیزات نظافت صنعتی مورد استفاده در انواع کلین روم

برای حفظ سطح تمیزی مورد نیاز در کلین روم، استفاده از تجهیزات نظافت صنعتی مناسب ضروری است. این تجهیزات به طور خاص برای حذف ذرات ریز و آلاینده ها از سطوح، کف و هوا طراحی شده اند. برخی از رایج ترین تجهیزات نظافت صنعتی مورد استفاده در کلین روم عبارتند از:

• دستگاه اسکرابر صنعتی
• دستگاه بخارشوی صنعتی
• دستگاه جاروبرقی صنعتی

که در ادامه به توضیح کاررد هریک در نظافت کلین روم خواهیم پرداخت.

استفاده از اسکرابر در نظافت کلین روم

یکی از ابزارهای مهم در نظافت اتاق تمیز ، اسکرابر صنعتی (Scrubbers) هستند. اسکرابرها دستگاه‌هایی هستند که برای شستشو و تمیز کردن سطوح بزرگ و صاف با استفاده از آب و مواد شوینده طراحی شده‌اند و نقش مهمی در حفظ پاکیزگی این محیط‌ها دارند.

HACCP و ISO دو استاندارد شناخته شده جهانی هستند که به منظور تضمین کیفیت و ایمنی محصولات غذایی و دارویی تدوین شده‌اند. این استانداردها الزامات و دستورالعمل‌های دقیقی را برای تولید، فرآوری، بسته‌بندی و توزیع محصولات ارائه می‌دهند.

استفاده از اسکرابرهای شرکت ابراهیم به همراه تأییدیه HACCP و ISO، به شما اطمینان می‌دهد که این تجهیزات از بالاترین سطح کیفیت و عملکرد برخوردار بوده و برای استفاده در محیط‌های حساس و بهداشتی مناسب هستند.

لزوم استفاده از اسکرابر در نظافت کلین روم به دلایل زیر است:

• تمیزکاری عمیق: اسکرابرها با استفاده از برس‌ها و پد‌های مخصوص، امکان تمیز کردن عمیق سطوح را فراهم می‌کنند و به حذف ذرات معلق و آلودگی‌های میکروسکوپی کمک می‌کنند.
• کاهش آلودگی ثانویه: استفاده از اسکرابرها باعث می‌شود تا آب و مواد شوینده به‌طور مستقیم به سطح اعمال شده و به‌طور همزمان جمع‌آوری شوند، این امر از پخش آلودگی‌ها به دیگر نقاط اتاق جلوگیری می‌کند.
• افزایش کارایی: اسکرابرها با سرعت بالا و کارایی بیشتر نسبت به روش‌های دستی، زمان و نیروی انسانی مورد نیاز برای نظافت را کاهش می‌دهند.
• حفظ استانداردهای بهداشتی: این دستگاه‌ها به‌طور موثر به حفظ استانداردهای سختگیرانه بهداشتی کمک می‌کنند.
• صرفه‌جویی در مصرف مواد شوینده: با استفاده از اسکرابرها، مقدار مواد شوینده مورد نیاز کاهش یافته و مصرف آب بهینه‌تر می‌شود.

کاربرد بخارشوی صنعتی در نظافت اتاق تمیز

به منظور حفظ شرایط بهداشتی و جلوگیری از ورود و گسترش آلودگی‌ها، نظافت منظم و دقیق اتاق‌های تمیز ضروری است. یکی از ابزارهای مؤثر در این زمینه، بخارشوی صنعتی است. بخارشوی صنعتی با استفاده از بخار داغ، بدون نیاز به مواد شوینده شیمیایی، به تمیز کردن و ضدعفونی کردن سطوح مختلف می‌پردازد و نقش مهمی در حفظ پاکیزگی این محیط‌ها دارد.

کاربرد بخارشوی صنعتی در نظافت اتاق تمیز به دلایل زیر است:

• ضدعفونی مؤثر: بخار داغ تولید شده توسط بخارشوی، به‌طور مؤثری باکتری‌ها، ویروس‌ها و میکروب‌ها را از بین می‌برد، بدون نیاز به مواد شیمیایی.
• حذف آلودگی‌ها: بخارشوی قادر است آلودگی‌های سطحی و ذرات معلق را به‌طور کامل از سطوح پاک کند، بدون ایجاد آلودگی ثانویه.
• حفظ استانداردهای بهداشتی: استفاده از بخارشوی به حفظ استانداردهای سختگیرانه بهداشتی در اتاق‌های تمیز کمک می‌کند.
• کاهش مصرف مواد شیمیایی: با استفاده از بخارشوی، نیاز به استفاده از مواد شوینده شیمیایی کاهش می‌یابد، که این امر به حفظ محیط زیست و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.
• افزایش کارایی: بخارشوی صنعتی با سرعت و کارایی بالا، زمان و نیروی انسانی مورد نیاز برای نظافت را کاهش می‌دهد.

عملکرد جاروبرقی صنعتی در نظافت کلین روم

جاروبرقی کلین روم از انواع جاروبرقی صنعتی محسوب می شود که مخصوص نظافت های کوچک ترین و عمیق ترین گرد و غبارها تولید و طراحی شده و به صورت ویژه و  بر خلاف جاروهای معمولی توانایی ویژه ای در مکش گرد و غبار دارد و با استفاده از فیلتر هپا (Hepa) فرآیند مکش این ذرات را بهبود می دهد، فیلتر هپا فیلتری است که از بازگشت گرد و غبار به محیط ممانعت به عمل می آورد و جمله دیگر خصوصیات جاروبرقی کلین روم شامل:

•  بهبود سرعت نظافت و بهبود زمان شستشو و پاکسازی سطوح گوناگون
•  کاهش هزینه های جاری به موجب بهره گیری اندک از آب و مواد شوینده و خدمات نظافتی
•  کمک به محیط زیست به دلیل کاهش مصرف مواد شوینده مضر طبیعت و جلوگیری از هدر رفت آب در زمان انجام عملیات ویژه نظافتی
•  طراحی ارگونومیک، کیفیت بالا و عدم نیاز به انجام دوباره نظافت
•  بهبود کیفیت نظافت و رضایت کاربر پس از اتمام انجام نظافت سطوح

راهنمای انتخاب بهترین تجهیزات شستشوی کلین روم ها

شرکت ابراهیم یکی از پیشروان در عرضه تجهیزات شستشوی کلین روم‌ ها است و با ارائه محصولات با کیفیت، به حفظ استانداردهای بالای نظافتی کمک می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد محصولات و خدمات شرکت ابراهیم، می توانید از وب سایت این شرکت دیدن کنید یا با مشاوران آن ها جهت دریافت مشاوره رایگان تماس بگیرید.